Ќе зборувам како професорка и веднаш ќе го проблематизирам насловот. Novamakedonija

Прво, да се прошири листата на заштитата на слободите и правата, не велам како Унгарија да одиме или како некои други држави да се повикуваме на Конвенцијата за човековите слободи и права, меѓутоа ни треба поширока заштита. Novamakedonija

Затоа, велат Пандорина кутија е во прашање, повторно ќе се вратите на преамбулата, бидејќи нели, не она што е редок, редок, редок феномен во уставното право, да се менува преамбула, кај нас е чест феномен, па дури и за срам на уставното право и на правниците, тоа е направено на невозможен начин. Novamakedonija

Toa е она што сакам да го потенцирам и сакам на крајот да кажам дека идеја имав да направам, првата работа да ми биде да составам една група од конституционалисти, зборувам од коституционалисти кои што ќе направат, ќе почнат да работат на нов Устав, меѓутоа ви кажувам зошто не го правам тоа, од стравот дека нема да се концентрираме на стандардните решенија, на пристојните, на досадните решенија, коишто ги среќаваме во сите европски устави, а не да градиме ние „Sui Generis“ решенија и оригинална демократија. Novamakedonija

Понатаму, реков дека во годишните извештаи на ЕУ, тие што бев 4 години во Собрание, не видов никаков осврт на Уставниот суд, ама затоа видов, ќе речете дека сум цинична, да, затоа видов и во минатиот извештај 2024-та ама замислете и во 2025-та дека при инаугурацијата не сум го употребила уставното име. Novamakedonija

Замислете преамбулата е сменета како да е дел од нормативниот текст, наместо целата промена да се напише бидејќи тоа е метафизичка приказна, таа е, се менува тоа и тоа, по зборот тој и тој, признавам не разбирам како гласи преамбулата. Novamakedonija

Со политички договор што се прави, се интерпретира, на нов начин, одредбата од законот, и така всушност ние правиме нешто што не смееме. Novamakedonija

Значи, реформите не ги правиме заради ЕУ, ова го зборувам заради коментар на една забелешка, реформите ги правиме заради ЕУ демократските стандарди и принципи, заради ЕУ филозофијата, ама најмногу заради македонската демократија. Novamakedonija

Значи, во функција на rule of law и затоа велам јас, мојот идол во уставното право, за жал почината, Lidija Basta Fleiner и Thomas ја напишаа брилијантната книга „Уставна демократија“ и ден денеска неверојатно инспиративна. Novamakedonija

Значи, ова се нешта што мене ми даваат за право, или ме водат кон заклучокот дека ни треба реформа на уставно судство. Novamakedonija

Значи, што мислам дека треба исто така да опфати една реформа по мене? Novamakedonija

Значи ние имаме една и ако сакате, правна традиција и мислам дека таа правна традиција нè охрабрува. Novamakedonija

Тогаш ние ќе имаме уставно судство кое ќе служи на уставната демократија. Novamakedonija

Значи, ако тргнеме од анализата на улогата на Уставниот суд во демократизацијата, ќе заклучиме дека имало светли мигови меѓутоа, факт е дека Уставниот суд не ја одигра можната улога каква што одиграа многу уставни судови и во земјите со развиена демократија, Уставниот суд на Германија или Уставниот совет на Франција, како власт што е надвор од редовното судство, како четврта власт, како своевиден креатор на уставната демократија и затоа потоа во многу трудови, докторати, расправи ние ја истакнувавме оваа дилема, па дури мислам дека и на ниво на Европската Унија тезата дека па не во сите земји има уставни судови, па во поглавјето 23 нема анализа или нема посветеност на уставното судство, исто така, не држи. Novamakedonija

Ете тоа е парадоксот. Novamakedonija

Значи, за мене прашањето е одамна решено, уште во далечната 2005 година кога се постави прашањето дали заедно со судските реформи, уставни, треба да посегнеме и по реформа на уставното судство. Novamakedonija